علت شکست 5S در سازمان ها
مدت زیادی است که پیاده سازی و آموزش 5s را در ادارات، سازمان ها و کارخانجات بر عهده دارم و جز چند مورد در مابقی قسمت ها پیاده سازی 5s به مشکل خورده است. مهمترین مشکلاتی که در این سازمان ها به چشم می خورد را در دو موضوع می توان مشاهده کرد.
- فرهنگ سازمانی
- درک صحیح 5s
5s سیستمی فکری و عملیاتی است ولی قبل از آن باید فرهنگ کارکنان نسبت به این موضوع تغییر کند. کارمندی که به شلختگی و بی نظمی عادت کرده است تغییر عادت ناپسند در او امری دشوار است و باید افکار او تغییر کند. زور و اجبار چاره کار نیست و شاید مدت زمان کوتاهی فرد را در مسیر قرار دهد ولی به مرور زمان به حالت قبل باز می گردد. کار فرهنگی در اکثر سازمان ها تعطیل است و یا شیوه صحیح ایجاد فرهنگ مناسب را بلد نیستند و هیچ رقبتی هم ندارند که از مشاوران استفاده کنند. جالب است که در بسیاری از این سازمان ها هنگامی که آموزش تمام می شود و از آنها می خواهید که قدم به قدم آن را اجرا کنند و ممیزی را انجام دهند، در کمال تعجب مشاهده می کنی که شروع کرده اند به رنگ آمیزی خیابانها ، انبارها و تعمیرگاه ها و در نهایت اینکه 5s را اجرا کرده ایم.
پس مهمترین عامل در شکست 5s، نبود فرهنگ مناسب در بین مسئولین و کارکنان می باشد. جمله بسیار زیبایی در خصوص ایجاد فرهنگ وجود دارد که می گوید:
- مراقب افکارت باش، آنها به کلمات تبدیل می شوند.
- مواظب گفتار خود باشید، آنها به عمل تبدیل خواهند شد.
- حواست به حرکاتت باشه، آنها تبدیل به عادت می شوند.
- مراقب عادت های خود باشید، آنها شخصیت شما را می سازند.
- شخصیت خود را تماشا کنید، فرهنگ را در واحد خود و در خانه تان هدایت می کند.
ایجاد فرهنگ سازمانی مناسب سخت تر از پیاده سازی 5s می باشد به دلیل اینکه شما باید افکار و عاداتی که سالیان سال با فرد رشد کرده است تغییر دهید و این کار بسیار طاقت فرسا می باشد. آیا هنوز شما هنگامیکه با خودرو از منزل خارج می شوید کمربند ایمنی را بخاطر حفظ سلامتی می بندید یا بخاطر ترس از جریمه؟ زباله را در نگه می دارید تا در سطل زباله بریزید یا نه در خیابان رها می کنید؟ تنها کافی است برای مشاهده گوشه ای از این فرهنگ یک استادیوم ورزشی را پس از پایان بازی مشاهده کنید. شیوه سوار و پیاده شدن مردم در مترو را مشاهده نمایید.
رشد روزافزون صنایع و به طبع آن پیچیدگی های فرآیند تولید باعث گردیده دانش نگهداری و تعمیرات نیز تکامل پیدا کند. هزینه های تعمیراتی بخش عظیمی از بودجه عملیاتی را به خود اختصاص داده است و صاحبان صنایع این واقعیت را بپذیرند که اجرای نگهداری و تعمیرات اثر بخش، یکی از ابزارهای لازم برای کسب مزیت رقابتی و پایدار ماندن در محیط رقابت است.
در شرایطی که نتایج حاصل از اجرای موفق روشهای نوین نگهداری و تعمیرات به عنوان ابزاری قدرتمند در راستای دستیابی به هدفهای تعالی سازمان متجلی می‌شود، این پرسش مطرح است که چرا صنایع با وجود مفاهیم ساده و قابل درک چنین روش هایی، موفق به اجرای کامل آنها نمی شوند و تنها در هاله ای از اصطلاحات و مفاهیم، از ادامه راه باز می‌مانند؟
صاحبان صنایع و مدیران سازمان ها به این نکته توجه نمایند که عملکرد سیستم زمانی بهینه خواهد شد که در زمان طراحی سیستم، یک طرح هماهنگ و منطبق با الزامات سازمانی و فنی حاصل شود. اجرای هر نوع تغییر نیاز به نگرشی جامع در بحث فرهنگی دارد.
اگر به حوزه فرهنگ نگاه نشود، فرهنگ سازمان می تواند در مسیر برنامه مقاومت نماید و آن را به شکست بکشاند. باید از فرهنگ به عنوان ابزاری در راستای برنامه ریزی تغییر در سازمان بهره برد.
تحلیل ریشه خرابی عیوب(RCA) تایید می کند که یاتاقان ها هیچ وقت از کار نمی افتند بلکه آنها را به قتل می رسانند. آنها توسط افرادی که نمی دانند چگونه از آنها باید نگهداری کنند کشته می شوند. تغییر فرهنگ رفتار صحیح استفاده از تجهیزات باعث می شود قابلیت اطمینان افزایش یافته و تجهیزات عمر بیشتری کنند. در آینده بیشتر راجع به فرهنگ سازمانی گفتگو خواهیم کرد.
